Jovo Bakić, “Evropska krajnja desnica 1945 – 2018.”

Izdavač Clio iz Beograda objavljuje tijekom svibnja 2019. godine knjigu sociologa Jove Bakića “Evropska krajnja desnica 1945 – 2018.” (668 str.).

 

—

 

EVROPSKA KRAJNJA DESNICA 1945 – 2018.

 

Jovo Bakić

 

Uznemirujuća studija o prošlosti i pretnjama zajedničkoj evropskoj budućnosti!

Sve o evropskom fašizmu, populizmu, rasizmu, o pogubnosti onog što raste!

Kome su sada potrebni autoritarnost, nacionalizam, ksenofobija?

Kako i zašto je reč fašizam postala neizostavna u našem svakodnevnom životu?

 

 

Knjiga je svestrana uporedna analiza istorijata, društvenih uslova, ideologije i prakse savremene krajnje desnice od kraja Drugog svetskog rata do danas u evropskim državama (izuzev poslesocijalističkih). Dok se u prvim državama desnica može pratiti od 1945, u potonjim je prisutna tek od 1990-te i pokazuje drugačiji razvoj. U dvadesetak sistematski raščlanjenih poglavlja analizirano je stanje krajnje desnice u glavnim zapadnoevropskim zemljama: Francuskoj, Nemačkoj, Austriji, Italiji, Španiji, Grčkoj Portugaliji, Švajcarskoj, Holandiji, Finskoj, Švedskoj, Velikoj Britaniji i Irskoj. Izlaganje materijala nije eklektično nego je analitički komparativno. Istorično, odmereno i solidno je dokumentovano novom primarnom građom i istraživanjima iz engleske i nemačke literature. Pouzdano snalaženje u izboru ključnih pojmova i definisanje višeslojnog teorijskog okvira uštedeli su piscu rasipanje napora i lutanje u redukovanju složenosti i nepreglednosti istraživane problematike. Jasnim pojmovnim razlikovanjem populizma od demagogije i ksenofobije, zatim razdvajanjem ekstremne i radikalne desnice u okviru krajnje desnice izgrađen je pouzdan klasifikacijski okvir odnosno povučene su nužne granice uporedivosti krajnjih desnica u raznim zemljama. Uverljivo je objašnjen složeni spoj trenda opšteg slabljenja kritičnosti prema radikalnoj desnici nakon sloma evropskog socijalizma u različitim državnim kontekstima i jasno su prepoznati raznovrsni spletovi konkretnih uslova razvoja krajnje desnice.

 

Iz recenzije profesora Todora Kuljića

 

Knjiga je odlična iz više razloga. Prvo, reč je o pojmovno i teorijski informisanoj studiji o važnoj društvenoj i političkoj pojavi u savremenoj Evropi. Pokrivena pojmovna i teorijska literatura je neposredno relevantna i veoma široka, a različiti relevantni pojmovi i teorijski argumenti su detaljno i smisleno obrazloženi – što govori da je reč o pažljivom akademskom piscu (naglašavam to samo zato što je to danas retkost, ne samo u malim i zapuštenim državama). Drugo, empirijska analiza je veoma detaljna – gotovo sveobuhvatna kada je reč o krajnjoj desnici u Zapadnoj Evropi – i zasnovana na širokoj sekundarnoj literaturi, naročito kada je reč o ideologiji i delovanju ovih stranaka, ali i širem istorijskom kontekstu i bitnim elementima iz biografija ključnih učesnika; dakle, čitaoci imaju priliku da se upoznaju sa ključnim elementima ovog problema u različitim zemljama Zapadne Evrope. Treće, knjiga je dobro strukturisana i napisana jasnim i razumljivim jezikom, što olakšava razumevanje složenih pojmova, pristupa, kao i konkretnih događaja i političkog delovanja ključnih učesnika.

 

dr Nebojša Vladisavljević

 

 

Predgovor

 

1.Teorijsko-metodološki okvir istraživanja

1.1. Levica i desnica

1.1.1. Antropološke pretpostavke prostorno-saznajne podele

1.1.2. Istorijsko poreklo ideološke podele na levicu i desnicu

1.1.3. Formalističko ili instrumentalno (funkcionalističko) poimanje podele na levicu i desnicu

1.1.4. Sadržinski ili strukturni pristup levici i desnici

1.2. Krajnja desnica: ekstremni i radikalni desničari. Demagogija ili populizam?

1.2.1. Kriza kapitalizma i predstavničke demokratije; radikalna desnica i populizam

1.2.2. Populizam kao „ideologija“

1.2.3. Populizam kao „politička strategija“

1.2.4. Populizam kao „politički stil“

1.2.5. Demagogija ili populizam?

1.3. Nekolike napomene o uporedno-istorijskom pristupu krajnjojdesnici u starim evropskim kapitalističkim oligarhijama

 

2.Od ekstremne ka radikalnoj desnici

2.1. Nacionalni front Francuske: idealni tip postepenog prelaza ekstremne desnice u radikalnu

2.1.1. Nova desnica (Nouvelle Droite)

2.1.2. Nacionalni front (Front National) – prva uspešna stranka krajnje desnice u Evropi nakon II svetskog rata

2.1.3. Osnovne karakteristike ideologije Nacionalnog fronta

2.1.4. Marin Le Pen – od ekstremne ka radikalnoj desnici?

2.1.5. Društvena struktura glasača Nacionalnog fronta

2.2. Flamanski blok (interes) i valonski Nacionalni front: (ne)uspešno ugledanje na Nacionalni front Francuske

2.2.1. Ekstremna ili radikalna desnica?

2.3. Slobodarska partija Austrije (Freiheitliche Partei Österreichs): krajnji desničari i neoliberali zajedno jašu

2.4. Švedski demokrati: nordijski zakasneli ekstremno‑desničarski izuzetak na putu ka radikalnoj desnici

2.5. Italijanski socijalni pokret: od ekstremne desnice ka konzervatizmu

 

3.Desničarska radikalizacija neoliberala

3.1. Liga (za sever) (Lega Nord) – od neoliberalne padanske do neoliberalne italijanske ksenofobije i nacionalizma

3.2. Nordijski naprednjaci: idealni tip desničarske radikalizacije neoliberala

3.3. „Liberalizam straha“ kao izvorište radikalizovane desnice u Nizozemskoj

3.3.1. Antifašistička kulturna hegemonija i neuspeh desničarskih ekstremista

3.3.2. Lista Pima Fortajna (Lijst Pim Fortuyn) i Partija za slobodu (Partij voor de Vrijheid) Herta Vildersa

3.4. Švajcarska narodna partija: spoj seljačkog parohijalnog konzervatizma i neoliberalizma kao izvorište radikalno‑desničarskog preobražaja

4.Konzervatizam i radikalna desnica

4.1. (Pravi) Finci: antielitizam i autoritarni ksenofobični nacionalizam

4.2. Konzervatizam: mamuze i uzde britanskoj krajnjoj desnici

4.2.1. Konzervativna brana ekstremnoj desnici

4.2.2. Torijevske mamuze i uzde radikalnoj desnici: UKIP – ksenofobični britanski nacionalizam i antielitizam

 

5.Izuzeci u razvoju radikalne desnice

5.1. Krajnja desnica u Nemačkoj – nacističko nasleđe kao prepreka izbornom proboju ili kako prevariti „borbenu demokratiju“?

5.1.1. Društveno-istorijski kontekst javljanja nemačke krajnje desnice posle poraza nacizma

5.1.2. Nacionaldemokratska partija Nemačke (NPD) i Nemačko narodno jedinstvo (DVU)

5.1.3. Borba ekstremnih desničara za kulturnu hegemoniju

5.1.4. Neue Rechte

5.1.5. Republikanci – prvi pokušaj političkog otklona od ekstremne ka radikalnoj desnici

5.1.6. Alternativa za Nemačku (AfD) – prva uspešna radikalno‑desničarska stranka Nemačke?

5.2. Nit je zora nit je zlatna: izborno uspešna neonacistička stranka

5.3. Španija, Portugal i Irska – izuzeci od evropske „patološke normalnosti“?

 

Zaključak

 

Izvori

 

Literatura

 

European Far-Right 1945-2018

 

Indeks

 

 

Jovo Bakić:

Sociolog, rođen 1970. u Beogradu gde s kraćim prekidima živi od 1985. godine. Živeo je i u Nišu, Prizrenu, Sarajevu, Podgorici. Stručno se usavršavao na Univerzitetima u Oksfordu, Helsinkiju i na Univerzitetu Masačusets u Amherstu. U okviru programa CEEPUS predavao je na Karlovom univerzitetu u Pragu.
Napisao je dve obimne monografije: Jugoslavija: razaranje i njegovi tumači (2011), kao i Ideologije jugoslovenstva između srpskog i hrvatskog nacionalizma 1918-1941 (2004). Uz pomenuto, objavio je i tridesetak kraćih studija na srpskom, engleskom i nemačkom jeziku u naučnoj periodici i zbornicima naučnih radova.
Zainteresovan je za istorijsku sociologiju politike i sociologiju saznanja, a posebno za analizu i kritiku ideologija, teorije nacije i nacionalizma, bivšu Jugoslaviju i njene države-naslednice.

 

Prelistaj knjigu:

http://clio.rs/Files/13705/Evropska-krajnja-desnica-PRELOM2-1-32.pdf

 

Izvor:

 

http://clio.rs/Nova-knjiga-Jova-Bakica-uskoro-u-knjizarama_Vest_132368

 

http://clio.rs/EVROPSKA-KRAJNJA-DESNICA-1945-2018._Knjiga_132357